Otizm

Erken çocukluk döneminde başlayan sosyal etkileşim, dil gelişimi ve davranış alanlarında yetersizliklere sahip olma gibi birden fazla bozukluğu içeren tanı grubuna yaygın gelişimsel bozukluk denir. Bu tanı grubunda olanlarda davranış sorunları, yineleyici, sınırlı ilgi ve davranışlar mevcuttur. Bu durumlar gelişimin birçok alanını etkileyerek kalıcı ve süreğen işlev bozukluklarına yol açarlar. Bu grupta otizm, atipik otizm, rett sendromu, dezintegratif bozukluk, asperger sendromu tanıları mevcuttur. En yaygın görüleni ise otizmdir.

Otizm, yaşamın erken dönemlerinde başlayan ve yaşam boyu süren, sosyal ilişkiler, iletişim, davranış ve bilişsel gelişmede gecikme ve sapma gibi özellikler gösteren nöropsikiyatrik bir bozukluk olarak kabul edilmektedir. Karşılıklı sosyal etkileşimde, sözel iletişimde bozukluklar ve basmakalıp stereotipik davranış örüntüsü ile karakterizedir. Otizm spektrum bozukluğunun nörolojik nedenlerden kaynaklandığı sanılmaktadır. Sosyal etkileşimde sıra dışı göz kontağı özellikleri, jest ve mimik kullanımında sınırlılık, arkadaşlık kurmakta zorlanmak, akranlarla etkileşimde bulunmamak, yalnızca özel ilgilere dayalı ilişkiler geliştirmek gibi sınırlılıklar mevcuttur. Yalnız olmayı tercih ederler ve başkalarının dikkatini çekmek, sözel övgüye tepki vermek gibi ilgi paylaşımları zayıftır. Dil gelişiminde gerilik mevcuttur. Karşılıklı konuşma, iletişim ve iletişimi sürdürmede sorunlar vardır. Dilde tekrarlar, duyduklarını ilişkisiz zamanlarda tekrar etmeler, kendisinin uydurduğu ya da yalnızca kendisine anlam ifade eden sözleri yinelemeler sıkça görülür. Gelişimsel düzeye uygun olmayan oyun oynanır. Sembolik ve senaryolu oyunlarda sınırlılık ve güçlükler olur. Oyuncaklarla alışılmadık bir biçimde oynarlar. Günlük hayattaki değişikliklere karşı toleransları yoktur. Belli düzen ve rutinlerde ısrarcı olurlar. Tekrarlayıcı beden hareketleri gözlemlenir. Nesnelerle ilgili sıra dışı ilgi ve takıntılar olabilir.

Otizm için destek eğitimde işlevsel becerilerin kazandırılmasına ön koşul oluşturan temel eşleme ve taklit becerilerinin geliştirilmesi, sosyal etkileşim başlatma ve sürdürme becerilerinin geliştirilmesi, alıcı ve ifade edici dil becerilerinin geliştirilmesi, iletişim becerilerinin geliştirilmesi, bağımsız çalışma ve işlevde bulunma ile organize olma becerilerinin kazandırılması, öz bakım ve günlük yaşam becerilerinin geliştirilmesi, akademik becerilerinin geliştirilmesi ve toplumsal yaşama katılım ve sosyal uyum becerilerinin geliştirilmesi amaçlanmaktadır.